Meksyk udaje, że istnieje

Już parę razy ktoś się mnie zapytał, „dlaczego ja właściwie kocham ten Meksyk jeśli tak bardzo go krytykuję?”

Tak to właśnie działa. Nie wiem, w którym momencie, ale już jakiś czas temu przeszłam z etapu zakochania, gdzie wszystko mnie fascynowało, ciekawiło, było egzotyczne i pociągające; na etap trudnej miłości. Nie wiem jeszcze, czy to bardziej miłość partnerska, która może kiedyś zniknąć i zostać zastąpiona inną; czy może już nawet miłość rodzinna, do końca życia, na dobre i na złe.

Nie powiem, że w Meksyku wszystko było idealne, bynajmniej, wiedzą o tym ci, którzy tam mieszkają. „Nie jest idealne” to chyba najbardziej delikatne i dyplomatyczne sformułowanie jakiego w zasadzie mogłabym użyć. Nigdy nie jest mi przyjemnie pisać o trudnych meksykańskich tematach, bo nie chcę, aby wyszło na to, że jest Aż tak tragicznie. Ale z drugiej strony, co mogę zrobić, jeśli w rzeczywistości jest? Wydaje mi się, że zaadoptowałam sobie już Meksyk jako przybranego rodzica, bo gdy jestem poza nim, bronię jak mogę przed niesłusznymi krytykami i bolą mnie deprecjonujące komentarze; ale gdy jestem na miejscu, wytykam błędy i piętnuję hipokryzję.

Tak samo jak w przypadku Polski. Polska nawet służy mi tu jako punkt oparcia i refleksji. Meksyk zaś pozwala mi zrozumieć lepiej Polskę. Tak to już jest, że gdy się wyjedzie i nabierze perspektywy, zobaczy, że można inaczej, to nic już nie będzie takie samo.

Czasami mam takie ‘matkopolskie’ zapędy i bardzo się o ten Meksyk martwię. Dużo bardziej niż o Polskę. Mam wrażenie, że Polska jakoś sobie radzi i w końcu sobie poradzi, że pomimo wielu problemów, jest nadzieja i jest trochę lepiej niż było. Mówię to z całkowicie meksykańskiej perspektywy.

Patrząc z polskiej perspektywy, smutno mi się robi gdy myślę o przyszłości Meksyku. Boli mnie i czuję bezsilność. Nie widzę nadziei, nie jest lepiej i na pewno w najbliższym czasie nie będzie.

Całe życie, dorastałam w przekonaniu, że żyję w kraju, który się rozwija, zmienia, idzie ku lepszemu. Była zmiana systemu, reformy, wejście do Unii, teraz też myślę, że ogólna atmosfera w Polsce jest raczej pozytywna.

Otóż odkąd jestem w Meksyku jest zupełnie na odwrót. Jest źle i coraz gorzej. Nawet na przestrzeni tych czterech lat, wydaje się, że sytuacja jest gorsza niż była, coraz bardziej niestabilna, a wszyscy rozkładają ręce i nie wiedzą, co z tym zrobić. Meksyk powoli wchodzi w kryzys ekonomiczny, spowodowany ogromną ilością kredytów (nie tych wielkich, na miliony, a tych malutkich, na kilkaset, kilka tys. Peso); a od dawna tkwi w kryzysie politycznym związanym z wszechobecną korupcją; kryzysie społecznym na wszystkich jego poziomach, związanym ze wzrostem przestępczości, nieudolnym systemem edukacji, brakiem zaufania społecznego, wypaleniem zawodowym; a wisienką na torcie jest Przemoc i Bezkarność. Już wcześniej o tym pisałam, a jeśli ktoś chce bardziej zgłębić temat, gorąco polecam artykuł mojej koleżanki Eli Chrzanowskiej, na temat zaginionych w stanie Guerrero: http://natemat.pl/148723,kwiaty-na-wzgorzach-guerrero-jak-rodziny-w-meksyku-szukaja-zaginionych-bliskich

Meksykanie stracili nadzieję na jakąkolwiek zmianę i mało który temat czy wydarzenie w rzeczywistości ludzi porusza i przejmuje. Ludzie są już tak zmęczeni emocjonalnie słuchaniem o kolejnych porwaniach, masakrach, aferach, że już nawet nie chcą wiedzieć jak jest. W Meksyku ‘House of Cards’ nie zdobyło popularności, bo niby czemu, takie rzeczy to tu na co dzień i zupełnie otwarcie. Znieczulica jest bardzo groźna, bo tylko pogłębia i daje zielone światło panującym już zwyrodnieniom. Ale z drugiej strony, jak wymagać więcej, jeśli mur jest tak silny, że każdy kto próbuje do przebić, jedynie się o niego rozbija?

11 lipca z więzienia o najwyższym rygorze ucieka Chapo Guzmán, obecnie najsłynniejszy baron narkotykowy świata, meksykański Pablo Escobar. Jak ucieka? Czy w kontenerze z brudną bielizną? Nie, nie, tak uciekł w 2001 roku, gdy został po raz pierwszy złapany. Tym razem, musiał zmienić taktykę, więc uciekł przez półtorakilometrowy tunel, wydrążony pod prysznicem. Nie, nie jest to scenariusz filmu z lat 60 (choć z pewnością scenarzyści już się prześcigają w prawach do historii skazanej na milionowy sukces) to Meksyk, rok 2015.

W zasadzie, to tyle co wiadomo na ten temat, czyli nic. Nie wiemy jak, ani kto skonstruował tunel na 19m głębokości, 1,5km długości, z całą inżynieryjną precyzją i oświetleniem. Nie wiemy skąd ktoś mógł wiedzieć gdzie dokładnie znajduje się prysznic Chapo, skąd miał plany najbardziej strzeżonego więzienia w Meksyku? Nie wiemy w jaki sposób ktoś pozbył się 3,000 ton ziemi podczas budowy tunelu. Nie wiemy jak kamery mogły nie zarejestrować tego całego procederu. Pewnie dla człowieka, który ma władzę większą od Boga, nie było to aż tak skomplikowane.

Ale to nie jest istotnie. Przecież my nawet nie wiemy, czy osoba zamknięta w więzieniu w 2014 roku to był prawdziwy Chapo?! Już wtedy rozchodziły się głosy, że to sobowtór, że to tylko teatrzyk rządu, aby pokazać na skalę międzynarodową (bo krajowa już mało kogo obchodzi) swoją efektywność. Chapo jest jak chupacabra, jest mitem, narzędziem do straszenia, Chapo nie istnieje.

W Meksyku często odnosi się wrażenie, że nic nie jest Naprawdę. W Meksyku nie można mieć racji ani być w błędzie. W Meksyku wszystko jest tak samo możliwe jak i niemożliwe. Nie bez powodu mówi się, że tutaj „rzeczywistość przerasta fikcję”. W Meksyku nie da się do niczego dojść, bo nie ma żadnej podstawy ani punktu zaczepienia. Meksyk jest płynny, nierealny. Dlatego realizm magiczny powstał właśnie w krajach Ameryki Łacińskiej. Dlatego Cortázar patrzy na aksolotla i ma wrażenie, że ten ‘stwór z innego świata z niego kpi’. Meksyk udaje, że istnieje, udaje, że jest państwem, że system jest demokratyczny, że krajem rządzi prezydent, że ludzie pracują od 9:00 do 18:00, że policja łapie przestępców, a Chapo siedzi w więzieniu. Meksyk nie podchodzi pod żadne prawa, ani rynku, ani konstytucyjne, ani już nawet fizyki. Meksyk przyprawia o ból głowy racjonalnych Europejczyków, którzy nie są w stanie zrozumieć, dlaczego? Jeżeli byłabym szowinistką, to napisałabym, że „Meksyk jest jak kobieta, nie próbuj go zrozumieć”.

Mimo wszystko próbuję i ciągle odnoszę porażki. Nasz związek jest typowym przykładem toksycznej relacji, w której nie umiem nic zmienić, a chciałabym, żeby było lepiej. Życie w kraju, w którym nie ma nadziei na zmianę jest doświadczeniem bardzo wstrząsającym. W kraju, w którym traf, szczęście lub nieszczęście jest jedyną podstawą, na której możesz się oprzeć. Albo i nie.

Oczywiście da się żyć. Ja żyłam, byłam chyba szczęśliwa i jakoś te 120 milionów ludzi też żyje. Każdego dnia wstaje rano, idzie do pracy, wchodzi na Facebook-a, je obiad, idzie na piwo, wyjeżdża na wakacje. Wszystko tak samo, jeśli ma się szczęście.